Voor wie langer leeft, is een financieel pensioenplan eigenlijk een noodzaak

We worden steeds ouder, en blijven ook op onze oude dag steeds langer actief. Daardoor hebben we meer geld nodig, maar het geeft ons ook meer tijd om kapitaal te gaan opbouwen. Met andere woorden: de stijgende levensverwachting versterkt de relevantie een weloverwogen financieel pensioenplan. 

Omdat we steeds langer leven, leeft iedereen vandaag in de wetenschap dat we in principe ook na ons pensioen nog enige tijd zullen meedraaien. Dat zorgt voor onrust, zo staat zeer vaak te lezen in tal van studies. Toch leidt dit niet tot een betere geïnformeerdheid. De jongste Financiële Gemoedsrust Barometer van levensverzekeraar NN geeft aan dat liefst 55 % zichzelf buist op het gebied van financiële pensioenplanning. 

Horizon 100 

Een belangrijke reden die het maken van een financieel pensioenplan bemoeilijkt, is het feit dat het eigenlijk niet mogelijk is om te weten tot waar dit plan moet reiken. “Ik reken altijd met een horizon tot 100 jaar”, aldus onafhankelijk financieel planner Jo Stremersch. “Dat is makkelijk om te rekenen en het neemt een stuk onzekerheid weg. Door een stuk toe te voegen bovenop de algemene levensverwachting leg je een extra buffer aan.”

Deze erg lange horizon maakt het plannen er uiteraard niet makkelijker op. Hierdoor moet zelfs iemand van 60 immers rekening houden met een beleggingshorizon van 40 jaar. “In economische termen is dat zeer lang. Als je terugrekent, zitten we dan eigenlijk te kijken naar de economische contouren van de jaren 80. Die kunnen we ons eigenlijk al niet meer inbeelden”,  vertelt Stremersch. 

Bovendien moet beleggen voor gepensioneerden anders worden ingeschat. “Wie werkt en een inkomen heeft, heeft over het algemeen een overschot. Hierdoor bouw je vermogen op en kan je eigenlijk uitgaan van een vaste rente”, legt Stremersch uit. Dat verandert zodra je op pensioen gaat. “Op dat moment val je terug op een lager inkomen, terwijl je uitgavenpatroon veelal hetzelfde blijft. Vanaf dan het dus enkel je beleggingen die een verlies van koopkracht kunnen tegengaan.” 

Risico’s durven toelaten 

Deze context verklaart meteen ook waarom dynamisch beleggen voor deze groep eigenlijk zeker in overweging moet worden genomen. In realiteit is dit echter vaak niet het geval. “Vandaag is de financiële wereld zo vormgegeven dat veel producten almaar defensiever worden naarmate je dichter tegen de pensioenleeftijd komt aan te zitten”, vertelt Evert van Meeuwen, portfolio manager bij levensverzekeraar NN. 

Van Meeuwen ijvert daarom voor een meer flexibele benadering. “Cruciaal is dat men leert in rekening nemen wanneer je geld nodig hebt en een financieel pensioenplan daarop gaat afstellen. Zo heeft iemand van 75 die zelf genoeg heeft aan zijn pensioen en zijn kapitaal later wil doorgeven aan de volgende generatie een veel langere beleggingshorizon dan iemand van 25 die spaart om binnen het jaar een huis te kopen.”  

Die grotere flexibilisering kan ook in de hand worden gewerkt door een aantal hervormingen van het pensioenstelsel. “Momenteel wordt het kapitaal dat bijeen is gespaard in de tweede pensioenpijler verplicht uitgekeerd op de pensioenleeftijd. In plaats daarvan pleiten voor een individuele voortzettingsgedachte. Dit betekent dat mensen de optie moeten kunnen krijgen om ook hier verder te kunnen blijven sparen”, aldus Bart Chiau, expert vermogensplanning bij NN. 

Ongeletterdheid aanpakken

Meer vrijheid geven om zelf je vermogen te kunnen beheren vraagt de facto natuurlijk wel om een betere financiële geletterdheid. “Jongeren beseffen nog te weinig welke gigantische kapitalen men zal nodig zijn om na de pensioenleeftijd dezelfde levensstandaard te kunnen behouden”, gaat Chiau verder. Financiële opvoeding is dus cruciaal. Daarvoor wordt vooral gekeken richting de overheid. “Naast het onderwijs hebben ook de financiële instellingen hier hun rol te spelen.”

Iemand overtuigen van het belang van een financieel pensioenplan kan volgens van Meeuwen vooral door te wijzen op het enorme potentieel dat hierin verscholen zit. “Het effect van cumulatief rendement is erg groot, zeker als je op tijd begint. Als je hierop wijst, kunnen zelfs de van nature zeer terughoudende mensen overtuigd worden”, besluit hij.