Thomas Van Craen: ‘De tegenstrijdigheid tussen duurzaamheid en financieel rendement is totaal achterhaald’

De financiële sector bepaalt voor een groot stuk hoe de wereld rondom ons eruit ziet. Toch resulteert dit veel te weinig in een gevoel van maatschappelijke verantwoordelijkheid en ambitie, vindt Thomas Van Craen. Als Managing Director van Triodos Bank wil hij dit mee veranderen. “Als corona ons iets leert, dan wel dat we een diepgaand ecologischer en socialer beleid nodig hebben.”

Triodos Bank wil een samenleving tot stand brengen waar levenskwaliteit en menselijke waardigheid voorop staan. Hoe doe je dat concreet?  

“Triodos Bank is 40 jaar geleden opgericht door vier mannen die vonden dat geld een positieve impact moest hebben op milieu en maatschappij. We zijn dus vertrokken vanuit een oprecht geloof in de positieve veranderkracht van geld. Waar het om gaat, is maatschappelijke vernieuwing en de rol van geld binnen die verandering. Dat vertalen we in de kredieten die we verlenen en de investeringen die we beheren via onze fondsen en discretionair vermogensbeheer. We gaan ons dus niet gewoon richten op duurzame producten, maar bekijken alle aspecten van onze bedrijfsvoering, hoe we omgaan met onze klanten en aandeelhouders en hoe we onze rol in de samenleving vervullen.

Zo willen we positieve impact realiseren. Daar zit het verschil tussen Triodos Bank en traditionele financiële instellingen: wij kijken vooruit. We sporen actief op welke veranderingen er nodig zijn en hoe we die kunnen bereiken. In meer conventionele financieringsmodellen is dit niet zo, die kijken eerder achteruit en baseren zich op resultaten uit het verleden.” 

Welke criteria zijn er dan belangrijk om echt van een positieve impact te kunnen spreken?  

“Triodos Bank selecteert onder andere projecten die het verschil maken, doordat ze nieuwe businessmodellen ontwikkelen of omdat ze bestaande goede modellen proberen op te schalen. Dit soort bedrijven zullen op lange termijn meer bloeien dan andere, denken we. Anderzijds gaan we ook in gesprek met die bedrijven en stellen hen vragen over hun werking. Nu zijn we bijvoorbeeld bezig met de financiering van Brusol, een onderneming die zonnepanelen installeert op Brusselse daken bij mensen die hiervoor het kapitaal niet hebben.

Het is daarnaast ook een sociaal tewerkstellingsproject. Dat is een mooi voorbeeld, omdat het sociale en ecologische hier bij elkaar komen. Daarnaast financiert Triodos Bank bijvoorbeeld ook een voedingsketen als färm of het fietsleasebedrijf Cyclobility. Al deze projecten worden mee gefinancierd door de spaarders, bij wie we bovendien zo transparant mogelijk zijn over wat er met hun spaargeld gebeurt.” 

De individuele belegger kan met andere woorden heel wat impact hebben.

“Elke verandering is ooit bij één persoon gestart. Iedere inbreng bij Triodos Bank doet er toe en positieve voorbeelden blijven herhalen is cruciaal. Met onze communicatie proberen wij aan te tonen dat er heel veel mensen bezig zijn met positieve verandering. Als je die bril opzet, sta je versteld van hoeveel mensen het echt anders willen doen, en ons dus ook tonen dat het anders kan.”

Je stelt dat de financiële wereld meer maatschappelijke ambitie moet nastreven. Waarom is die vandaag dan zo afwezig?

“Ik denk dat die evolutie verschillende oorzaken heeft. Voor een stuk heeft dit te maken met een maatschappelijke beweging die individualisme bevoordeelt ten koste van het collectieve. Die stroming leidt tot overconsumptie, kortetermijndenken en zuiver financieel denken. Dit is het resultaat van een doorgeschoten kapitalisme dat zich enkel richt op financieel rendement op korte termijn.

We moeten daarom maatschappelijk afstappen van het idee dat de groei van een bbp het ultieme doel moet zijn, en bovendien wordt gelijkgeschakeld aan de groei van maatschappelijk geluk. Die verbinding is gewoon fout, want het maakt ons net minder gelukkiger en de planeet helemaal kapot. We moeten naar een nieuwe definitie van vooruitgang. In financiële kringen heb je nog te vaak de discussie of je impact moet beogen dan wel financieel rendement, maar de tegenstrijdigheid tussen duurzaamheid en financieel rendement is totaal achterhaald. Zeker op lange termijn ben ik ervan overtuigd dat hoe duurzamer een investering is, hoe langer en stabieler het rendement zal zijn.”

De herstelperiode na corona lijkt de ideale context om die verschuiving te realiseren.

“Als corona ons iets leert, dan wel dat we een diepgaand ecologischer en socialer beleid bij Triodos Bank nodig hebben. Niet iedereen is op dezelfde manier getroffen, en de ontwrichting in onze relatie met de natuur draagt bij tot de gezondheidscrisis waarin we ons bevinden. In dat opzicht zien we inderdaad dat de geesten aan het rijpen zijn in de goede richting. Ik ben dus zeker akkoord dat het postcoronatijdperk heel veel kansen biedt, maar ook een immense verantwoordelijkheid inhoudt om hiermee goed om te gaan.”

Merken jullie de laatste tijd een groei aan populariteit voor jullie boodschap?

“Absoluut. Triodos Bank zet er daarom ook heel hard op in om alle aanvragen te kunnen blijven behandelen. We maken het allemaal zo toegankelijk mogelijk. In onze investeringsfondsen kun je al beleggen vanaf 5 euro per maand. We willen dus echt iedereen de kans geven om een positieve verandering teweeg te brengen met zijn of haar geld.”

Zou België een voortrekkersrol kunnen spelen in de verduurzaming van de financiële sector?

“Dat er een groot deel van de Belgische bevolking is dat echt verandering wil, is duidelijk. Het is een collectieve verantwoordelijkheid om daar een antwoord op te bieden. Op dit moment stel ik vast dat we op dat vlak zeker geen voortrekker zijn in Europa. In Nederland, Spanje en Duitsland – waar we ook actief zijn – heeft de financiële sector een commitment ondertekend om hun activiteiten in lijn te brengen met het akkoord van Parijs. In België is dit nog niet gebeurd. Waarom zou Triodos Bank niet in staat zijn om ook een voortrekkersrol te spelen? Ondernemerschap is ook een statement durven maken.”