Geert Noels: ‘Goede huisvaders zijn hongerige speculanten geworden’

De laatste jaren is de rente enorm onder druk komen te staan, waardoor traditioneel sparen bijna niets oplevert. Spaarzame Belgen zijn daarom naarstig op zoek naar alternatieven. Geert Noels, econoom en CEO van Econopolis, een financieel-economisch advieshuis en onafhankelijk vermogensbeheerder, spreekt van een gevaarlijke situatie. 

Tijdens corona heeft beleggen een vlucht genomen. Hoe verklaar je dat? 

“Het kapitalistische systeem staat onder druk. De rente is al jaren laag, zelfs negatief. Mensen zijn wanhopig op zoek naar beleggingskansen om hun vermogen niet te laten verdampen. Centrale banken hebben spaarders als wandelaars de woestijn ingejaagd. Kijk, vroeger bevonden we ons op een groene, sappige weide. Een spaarboekje, een kasbon en eventueel een risicoloos aandeel volstond om je vermogen op hetzelfde niveau te houden en zelfs te laten stijgen. De meeste Belgen bouwden als goede huisvaders hun spaargeld op. Deze tijd is voorbij. De sappige weide is ingeruild voor een dorre woestijn met slangen en fata morgana’s. De goede huisvaders zijn wanhopige, hongerige speculanten geworden.” 

Hoe bedoel je dat precies? 

“In een droge woestijn zoeken mensen wanhopig naar een glas water. Krijg je dan een glas voorgeschoteld, dan kijkt men niet zo nauw. Hetzelfde zie je bij spaarders die wanhopig zoeken naar producten met enig rendement. Dan koop je letterlijk alles wat los en vast zit zonder eigenlijk te weten wat je doet.”

Hoe is het zover kunnen komen, volgens jou? 

“De lage rentes zijn het gevolg van het beleid van de centrale banken. Er is extreem veel schuld opgebouwd. Een van de criteria van het verdrag van Maastricht in 1992 was dat de staatsschuld van EU-lidstaten niet méér mocht zijn dan 60 procent van het bbp. Op dit moment heeft de Europese Centrale Bank al zelf voor meer dan 70 procent van het bbp aan schuldpapier opgekocht. De financiële afspraken worden dus met de voeten getreden. Het is alsof er een maximale snelheid is ingesteld van 100 kilometer per uur, maar bij 130 kilometer per uur wordt er gestopt met flitsen.” 

Wat moeten de centrale banken dan doen?

“Centrale banken zouden eigenlijk alleen in noodsituaties moeten ingrijpen, maar doen dit tegenwoordig bijna dagelijks. Dit heeft tot een ongezonde scheefgroei van het financiële systeem geleid. Vergelijk het met de werking van een schakelkast thuis. De hoofdschakelaar zou alleen in noodgevallen moeten springen. Als de hoofdschakelaar elke dag springt, is er wat mis met het elektriciteitsnetwerk. Het zou kunnen dat we zo nog tien jaar aanmodderen, maar het is ook mogelijk dat het financiële systeem op termijn in elkaar stuikt. Consumenten moeten daarom met alle mogelijke scenario’s rekening houden, zeker als het gaat om hun personal finance. En ze moeten elk scenario vooral kunnen overleven.” 

Welke oplossingen zie jij zelf in de toekomst? 

“Spaarders zijn niet voorbereid op het huidige financiële systeem, deze droge woestijn, en zouden gecoacht moeten worden. Maar goede coaches ontbreken. Bankiers zijn bijvoorbeeld ook niet zomaar te vertrouwen. Er gaan ongezonde prikkels uit van het huidige banksysteem dat onder druk staat. Er wordt niets meer verdiend op de rentehoudende producten, maar wel op risicovolle producten. Daarom gaan banken dit meer aan de man proberen te brengen. Eigenlijk zou er een survival kit moeten komen waarmee mensen hun personal finance kunnen managen, een handboek over hoe je in de woestijn kunt overleven.” 

Wat zou zo’n survival kit allemaal moeten bevatten dan? 

“Als eerste moet je altijd blijven diversifiëren. Het is net als schaken: je weet nooit wat de volgende zet is van je tegenstander waardoor je best met zoveel mogelijk scenario’s rekening houdt. Zelfs als het financiële systeem instort moet je wat achter de hand hebben. Vastgoed, aandelen, cash, goud en – veel minder dan vroeger – obligaties, dat zijn de activa die je bekijkt. Op bitcoin kun je dan eventueel inzetten voor het deel dat je anders aan kansspelen zoals Lotto spendeert.” 

Investeren we daarom zoveel in vastgoed? 

“Er wordt inderdaad op grote schaal belegd in onroerend goed. Het lijkt wel alsof elke vermogende familie nu projectontwikkelaar is geworden. Dat is helemaal niet zo’n slechte investering en redelijk waardevast, maar vandaag helaas overgewaardeerd. Maar dat kan ook voor andere zaken gelden, zoals goud of zeldzame auto’s, kunst of andere zaken. Investeren in harde activa is van alle tijden. Vroeger kocht men bijvoorbeeld dure meubelen of een schilderij die in noodgevallen verkocht konden worden.” 

Welke survivaltips kun je zo nog meegeven? 

“Ik raad aan om niet te kopen wat je niet kent. De realiteit is dat veel mensen tegenwoordig niet weten waarmee ze bezig zijn en in hun wanhoop en gretigheid verkeerde keuzes maken. Ik sprak laatst met mensen die hadden belegd in een honderd fondsen bij de bank en ze konden niet zeggen waarin ze precies hadden belegd. Dan ben je niet aan het schaken, maar aan het verdrinken. Sociale media staan vol met berichten om bitcoin of kleine aandelen te kopen waar mensen eigenlijk niets van kennen. Ik denk dat er over tien jaar heel wat mensen terugkijken en spijt hebben van financiële keuzes die ze nu gemaakt hebben. Geduld is de derde pilaar, naast diversificatie en ‘weten wat je koopt’. Die drie steek je dus best altijd in je survival kit. Geduld betekent in de praktijk dat je je instincten moet onderdrukken. De zoon van mijn beste vriend is momenteel hard op zoek naar een huis. Ik heb hem op het hart gedrukt dat hij geduld moet uitoefenen. Misschien komt er over drie maanden of een half jaar een mooie optie voorbij. Wachten heeft soms een gunstige invloed op de prijs.”

Misschien verdwijnt het sparen ooit uit ons menselijke gedrag? 

“Het veiligstellen van je toekomst is een soort van natuurinstinct. De laatste tijd wordt er de indruk gewekt dat de overheid altijd de helpende hand zal bieden, maar daar mag je als particulier niet van uitgaan. Zelf ben je het beste in staat om je toekomst in te richten. Geen overheid kan dat zo goed als jij zelf. Daarom is sparen helemaal niet zo’n slechte strategie, noem het maar een overlevingsstrategie.”