De beste strategie is: zorgen dat  je niks meer hebt op je sterfbed

Wie een mooi kapitaal of bedrijf heeft opgebouwd gedurende zijn leven, geeft de vrucht van die inspanningen meestal graag door naar volgende generaties. Daarbij komen best wel wat juridische implicaties kijken, zoals erfbelasting. Zeker als je niet wil dat de fiscus met het gros van het geld aan de haal gaat.

Belangrijke werkterreinen

Het fiscale aspect van vermogensbeheer is inderdaad een belangrijk werkterrein van Mark Delboo,  DELBOO Advocaten, maar er zijn er nog wel meer. “Dat is zeker zo als de cliënt bepaalde ongelijkheden wil doorvoeren in zijn schenkingen”, zegt hij. “Neem bijvoorbeeld iemand die een van zijn kinderen wil bevoordelen. Of zijn echtgenote net niet. Of die zijn pluskinderen bij de schenking wil betrekken. In het geval van ondernemingen gaat het vaak over hoe de onderneming aan een kind geschonken kan worden en hoe het andere kind  een even grote schenking krijgt, maar op een andere manier. In dat soort dossiers komt uiteraard ook een hele portie burgerlijk recht en vennootschapsrecht kijken.”

Naast het zo fiscaal gunstig mogelijk schenken van ondernemingen, is er nog een andere vraag die regelmatig  terugkomt bij ondernemers, aldus Delboo. “Veel ondernemers willen hun bedrijf wel schenken, maar wensen er tegelijkertijd ook een zekere controle over te behouden. Bedrijfsleiders zijn vaak toch een beetje de “patriarch” van de familie en vinden het lastig om de controle volledig uit handen te geven. Ik begrijp dat, maar tegelijkertijd zie ik ook dat de bedrijven waarin dat wél gebeurt, net vaak het meest floreren. Het heeft meestal echt geen zin om je tot je tachtigste krampachtig aan je onderneming vast te klampen.”

Erfrecht en erfbelasting

Wat betreft het erfrecht en de erfbelasting zijn er twee grote stellingen die cliënten goed moet begrijpen, zegt Delboo. “De eerste is dat je op werkelijk alles wat je bezit in principe erfbelasting moet betalen. Dus ook bijvoorbeeld op bitcoins – dat is trouwens een vraag die we meer en meer krijgen. Bitcoins mogen dan wel virtueel zijn, ze vertegenwoordigen een bepaalde waarde en zijn dus onderworpen aan belasting. Het tweede grote principe is dat er een bepaalde “reserve” bestaat: een deel van je vermogen dat je moét nalaten aan bepaalde erfgenamen, bijvoorbeeld je kinderen. In het Belgische recht is “onterven” vrij lastig, in tegenstelling bijvoorbeeld tot Angelsaksisch recht. Er bestaan nog wel bepaalde technieken voor, maar die zijn al vrij uitzonderlijk geworden.”

Verplichte transparantie

Door de verplichte transparantie die bijvoorbeeld de banken moeten geven over rekeningen, wordt het volledig ontsnappen aan erfbelasting ook almaar minder evident, zegt Delboo. “Je geld van de ene naar de andere kluis verplaatsen, dat is iets van vroeger. Door de strengere wetten eisen trouwens ook de banken zelf steeds vaker van vermogende klanten een bewijs dat bepaalde sommen aangegeven zijn bij de fiscus.”

De enige manier om die erfbelasting zo laag mogelijk te houden, ligt dan ook voor de hand. “Eigenlijk is het eenvoudig”, zegt Delboo. “Als je zorgt dat je op je sterfbed niks meer hebt, valt er niks meer te belasten. Dat brengt echter ook twee moeilijkheden mee: we weten niet exact wanneer we sterven. En veel mensen voelen zich daar ook ongemakkelijk bij. Een deel van vermogensplanning gaat dus ook over zorgen dat je nog voldoende inkomstenstromen hebt, zodat je je levensstandaard op peil kunt houden.”

Hoge erfbelasting

In de volksmond klinkt het vaak dat de erfbelasting in België veel te hoog is, maar het probleem situeert zich eigenlijk op een ander vlak, legt de advocaat uit. “Als we vergelijken met andere landen zijn onze tarieven niet overdreven. Het toptarief in Vlaanderen is 27 procent, in Duitsland is dat 34 procent, in Frankrijk 38 procent, in de V.S. zelfs 46 procent. Het grote verschil is dat je als Belg al in dat toptarief belandt vanaf 250.000 euro. En dat bedrag is niet meer geïndexeerd sinds 1957. Op die manier is dat een soort sluipende belasting geworden die elk jaar een steeds grotere groep van burgers treft. Ter vergelijking: in Duitsland zit je pas in het toptarief vanaf 19 miljoen euro. Alleen dus de rijkste één procent van de bevolking wordt daarmee geconfronteerd.”

Conclusie

De conclusie ligt dus voor de hand: vermogensplanning is er niet alleen voor zeer rijke Belgen. Ook modale burgers kunnen er vaak hun voordeel mee doen. “Dat is absoluut zo”, zegt Delboo. “Ook hopen “klassieke” gezinnen worden met dat hoogste tarief geconfronteerd. Het zou dus zonde zijn om daar geen maatregelen tegen te nemen. En de middelen bestaan, je moet ze alleen gebruiken. Het is perfect mogelijk om vijf minuten voor je je laatste adem uitblaast er nog iets aan te doen. En dat is niet zo gek als het klinkt: 96 procent van de mannen voelt hun overlijden aankomen, blijkt uit onderzoek. Bij de vrouwen is dat zelfs 99 procent. Mensen die plots komen te overlijden door bijvoorbeeld een ongeluk, vormen dus de absolute minderheid.”