Sofie Geeroms: ‘E-commerce is voor ondernemers geen zijproject meer’

Wat doet BeCommerce juist?

“Onze missie is om het vertrouwen in de e-commerce te verstevigen. Maar: we zijn geen traditionele federatie zoals pakweg Unizo of Comeos. Zij behartigen de belangen van de werkgevers. Wij zijn een consumentenorganisatie. Hoewel onze financiering volledig afkomstig is van de werkgeverskant en dus van de webshops, zijn we er om de consument te beschermen. We doen dat in de eerste plaats via ons keurmerk dat we uitreiken aan alle spelers die conform de regels werken. Daarnaast doen we ook veel aan marktonderzoek. Die data stellen we beschikbaar voor al onze leden en partners.

Waarom is er nood aan zo’n organisatie?

“Omdat de sector zichzelf moet reguleren. Anders dan bij de klassieke retail is er bij e-commerce geen lokale overheid die vergunningen geeft. Je kunt dus letterlijk beginnen verkopen zonder dat iemand dat op voorhand nakijkt. Er bestaat uiteraard heel wat consumentenwetgeving, zowel Europees als nationaal, maar er moet natuurlijk ook iemand zijn die toekijkt op de naleving ervan.”

België hinkt, zeker in vergelijking met onze buurlanden, duidelijk achterop op het vlak van e-commerce. Hoe verklaren jullie dit?

“Er heerst vooral een heel conservatief klimaat. We hebben niet de mindset om verandering te omarmen, maar houden liever vast aan de status quo. Dat uit zich in de trage adoptie van technologische vernieuwing, maar blijkt ook uit de opbouw van ons economisch weefsel. België – en zeker Vlaanderen – leeft op traditionele kmo-structuren. Ons land is eigenlijk een verzameling van kleine bedrijven. Die hebben meestal geen raad van bestuur of extern kapitaal. Daardoor heb je als ondernemer eigenlijk heel weinig rapporteringsplicht en wordt er niet op lange termijn nagedacht, laat staan geïnvesteerd. Het feit dat we achterophinken op vlak van e-commerce is dus eigenlijk de vertaling van een economisch landschap dat minder geprofessionaliseerd is dan in onze buurlanden.”

Toch was 2020 hoe dan ook een duidelijk kantelpunt voor de e-commerce in België.

“Absoluut. Voor ons was corona eigenlijk een godsgeschenk. Eindelijk hebben de meeste Belgische ondernemers begrepen dat e-commerce geen vrijblijvend zijproject meer is. Dat is uiteraard een goede zaak, al behouden de landen die al veel verder staan natuurlijk wel hun voordeel. Het is bovendien een misvatting dat e-commerce goedkoop is. Het vergt een totaal ander businessmodel en dus investeringen.”

Afgelopen zomer lanceerde BeCommerce een opvallende open brief waarin jullie de campagne rond het ‘winkelhieren’ duidelijk afkeurden. Waarom?

“Door e-commerce te beschouwen als een bedreiging hebben de federaties jarenlang hun verantwoordelijkheid niet opgenomen. Nu wilden ze die afschuiven op de consument. Dat is verkeerd, en daarom moesten wij als consumentenorganisatie in actie schieten. Ik heb niets tegen het achterliggend concept van coronasolidariteit, maar de campagne had gericht moeten worden op het aanbod en niet op de vraag. Want het is net omdat er geen groot aanbod is van Belgische webshops, dat hiervoor aandacht moet worden gevraagd. Anders was dit geen issue geweest. Winkelhieren is – of je nu wilt of niet – denken op korte termijn. Het getuigt ook van een totaal gebrek aan kennis van onze eigen exporteconomie. Onze markt is gewoon te klein om zelf voldoende welvaart te kunnen creëren. Bovendien wordt er ook vaak vergeten dat er heel wat Belgische spelers hun producten aanbieden via de grote e-commercebedrijven. Voor Bol.com zijn dit er zelfs meer dan 3.000.”

Hoe moeten we dan wel omgaan met de bestaande nadelen van e-commerce?

“Voor ons is het belangrijk dat wie op de Belgische markt komt, de Belgische consument beschermt en de Belgische wetgeving respecteert. Wij zorgen ervoor dat ook de grote buitenlandse spelers ons keurmerk dragen. Als dat in orde is, kun je gewoon geen onderscheid maken qua afkomst. Zeker niet voor Europese bedrijven, want Europa is een eengemaakte markt. Tegen Zalando of Bol.com zijn, is dus eigenlijk tegen Europa zijn. Met een groot deel van het discours rond de ontwrichtende krachten van e-commerce ben ik bovendien niet akkoord. De grote leegstand bij winkelpanden is vooral het gevolg van verkeerd beleid. De laatste 10 jaar is er gigantisch veel winkeloppervlakte bijgekomen. Dat getuigt opnieuw van een gebrek aan kennis. In plaats van te investeren in winkelpanden, hadden we moeten investeren in e-commerce.”

Wat met de sociale verworvenheden voor werknemers? Meegaan in e-commerce betekent sowieso een grotere flexibilisering toelaten. 

“Het mag uiteraard nooit de bedoeling zijn om alle sociale rechten overboord te gooien. Uitbuiting kan nooit. Maar je moet wel durven inzien dat de samenleving verandert. Het klassieke patroon week-weekend is niet meer zo dominant. Hetzelfde geldt voor nachtwerk. We moeten af van het eenheidsdenken waarbij we allemaal op dezelfde manier nadenken over hoe een ideale werkdag eruitziet.”

Er wordt ook vaak gewezen op de negatieve ecologische impact van e-commerce.

“Uiteraard is er ook hier ruimte voor verbetering. E-commerce moet duurzaam zijn. Dat vraagt investeringen. Maar ook hier zit er een te negatieve perceptie. Het is ondertussen overduidelijk wetenschappelijk bewezen dat een bestelwagen die 100 bestellingen levert veel duurzamer is dan 100 mensen die elk met hun wagen naar de supermarkt rijden.”

Samenvattend kun je dus eigenlijk wel stellen dat e-commerce voor een nieuwe industriële revolutie zorgt.

“Absoluut. Net omdat de veranderingen zo alomvattend zijn. Een nicheproduct kan vandaag zonder enige moeite tot in Nigeria worden verkocht. Dat hoeft niet het einde te zijn van de sociale weefsels zoals we die kennen. De consument zit in de driver’s seat van deze verandering. Je moet enkel durven aanvaarden dat er flexibiliteit nodig is. Anders kunnen we niet mee. Als de wereld met jou concurreert, durf dan ook zelf met de wereld concurreren.”