Just fucking do it. Dat is het adagium van de zelfverklaarde speed addict Erwin Van Osta. Van het zieltogende Hubo maakte hij de laatste 30 jaar een 100 procent Belgisch succesverhaal met 157 winkels. Drie jaar geleden nam hij textiel- en moderetailer Veritas mee over, een jaartje later werd hij voorzitter van handelsfederatie Comeos. In die hoedanigheid vertegenwoordigt hij een sector van zo’n half miljoen werknemers.
Kort na zijn aanstelling was daar plots corona. “Dit is de moeilijkste tijd voor de handel sinds de Tweede Wereldoorlog”, zei hij toen. Maar het einde van de pandemie was toen nog lang niet in zicht. En dan moesten de energiecrisis en de oorlog in Oekraïne nog losbarsten. Dat kan de zaken geen goed doen.
Hoe stelt de handel het vandaag?
“Het gaat al een beetje beter, maar de sector heeft fel afgezien. De winkels moesten een tijdje dicht en die periode heeft langer geduurd dan we hoopten. De retail is daar vandaag deels van bekomen, maar nog niet helemaal. Heel veel bedrijven zitten nog steeds onder het niveau van voor corona toesloeg. Het heeft diepe wonden geslagen, er wachten ons nog moeilijke jaren.”
“Velen hadden gehoopt om met een boom uit die periode te komen, zeker gezien de mooie groei die we de voorgaande jaren kenden. Maar dan kwamen Oekraïne en de energiecrisis. Het beschikbare inkomen van de mensen staat zwaar onder druk, het consumentenvertrouwen is niet zo groot. Bovendien hebben we nog niet veel mooi weer gehad. Ook dat speelt mee. Mooi weer is een deugd voor de meeste retailers.” vertelt Erwin Van Osta.
“Je voelt dat de consumenten nog voorzichtig zijn. Algemeen is er een duidelijke tendens: er komen minder klanten over de vloer, maar wie wel komt, die spendeert meer dan voordien. Dat compenseert het wel een beetje.”
Hoelang moet de sector nog bekomen?
“Ik stel mezelf die vraag ook. Dat zal nog wel een tijdje duren. Er is een opeenvolging én een overlapping van crisissen. Dat is een lastige periode, maar de geschiedenis leert ons dat we daar ook wel weer uit komen. Oké, niet alle bedrijven zullen het redden. Het is misschien niet mooi om te zeggen, maar het kaf wordt van het koren gescheiden. De minder sterke ondernemingen, die al in de problemen zaten, krijgen het mogelijk héél moeilijk.”
Dit is een lastige periode, maar de geschiedenis leert ons dat we daar ook wel weer uit komen.
Dat geldt alleszins niet voor Hubo. Tijdens de lockdowns werd klussen een nationaal tijdverdrijf. Tuincentra en doe-het-zelfzaken werden erkend als essentiële winkels. Jullie kregen een boost.
“Klopt, omdat wij daarin een essentiële taak konden vervullen. Ik beschouw doe-het-zelven als the pharmacy of the home, de apotheek van je thuis. De mensen moesten in hun kot blijven, maar wat doe je daar? Je kunt niet blijven netflixen, dus waarom niet wat klussen of schilderen? Dat paste perfect in het veiligheidsbeleid, want mensen doen dat gewoon thuis. Bovendien is het ook goed voor het mentaal welzijn. De mensen waren bezig, hadden iets omhanden, konden hun gedachten verzetten. Vergeet niet dat de regels toen heel streng waren. Je mocht een tijd lang zelfs niet buiten gaan sporten met vrienden.”
“Ik was ervan overtuigd dat wij dat op een veilige manier konden organiseren. Dus heb ik de regering daarvan proberen te overtuigen. Gelukkig is dat gelukt. Wij waren de happy few, eigenlijk de enige sector die zoiets kon aanbieden. Dat heeft ons geen windeieren gelegd, daar wil ik niet flauw over doen.”
De retailsector is herstellende, maar er zijn nog heel wat andere uitdagingen. De e-commerce, bijvoorbeeld.
“Dat is onze allergrootste uitdaging. De e-commerce heeft de sector veel meer pijn gedaan dan corona. We hebben het niet zien komen, het onderschat en te laat gereageerd. Ikzelf ook, trouwens. Jaren geleden heb ik gezegd: ‘Als ik de stekker van het internet vind, dan trek ik hem uit’ (lacht). Toen kostten die online investeringen ons handenvol geld, zonder iets op te brengen.” legt Erwin Van Osta uit.
“Vandaag kijk ik daar uiteraard helemaal anders naar. De online retailers zoals bol.com doen het ongelofelijk goed. Ze hebben een nieuwe standaard gezet qua service, convenience en prijs. Maar de klassieke retailers mogen niet gelaten reageren. De calimero-mentaliteit is soms te aanwezig in onze sector. Zij zijn groot, wij zijn klein. Dat is geen goed uitgangspunt.”
Kun je de strijd met die giga-platformen wel nog aangaan?
“Natuurlijk wel, het is aan ons om te reageren. En daar wordt nu volop in geïnvesteerd. Dat doen wij bij Hubo, en dat doen vele anderen in de retailsector ook. Toen onze online collega’s opkwamen, stond onze technologie niet op punt. Daar wordt nu hard aan gewerkt. Daarenboven: grote webwinkels zoals Amazon openen nu ook fysieke winkels. Zij geloven dus ook in een omnichannel-aanpak, net als ik trouwens.
Op vlak van fysieke winkels hebben wij dan weer voorsprong. In België sta je altijd op 10 minuutjes rijden van een Hubo, bij wijze van spreken. Die proximity is ook een troef. Daar kun je op voortbouwen, terwijl we bijschakelen om de digitale achterstand te verkleinen.” zegt Erwin Van Osta.
Welke uitdagingen liggen er de komende jaren te wachten op u als Comeos-voorzitter?
“De digitalisering is een belangrijk punt, maar daarnaast is ook duurzaamheid een prioriteit. Geen evidente opdracht, want hoe begin je daaraan? Duurzaamheid omvat vele dingen. Dat gaat om recyclage, energiebesparing, assortimenten aanpassen, maar ook audits bij leveranciers: is alles duurzaam geteeld? Komt er geen kinderarbeid bij kijken? Dat wordt een grote opdracht, waarvoor ik ook reken op de overheid. Zij moet ons helpen om die Green Deal in de praktijk om te zetten.
Als voorzitter wil ik ook wat doen aan ons imago. Dat valt soms wat tegen, terwijl dit net een heel toffe omgeving is, met veel uitdagingen, moeilijkheden en een rijkdom aan carrières. Er is een schaarste op de arbeidsmarkt, we strijden daarvoor met sectoren als de chemie of de financiële sector, die elk hun troeven hebben. Maar wij hebben ook argumenten om de mensen mee te overtuigen. De retail is thuis onder de kerktoren, vlak bij waar je woont. Qua mobiliteit is dat een grote troef. En die moeten we meer uitspelen. Laat ons die likeability maar goed benadrukken.” vertelt Erwin Van Osta.
fact
U mag nog één glas wijn drinken. Welke wijn kiest u?
Ik ben een enorme wijnliefhebber. Dat is een van de geneugten van het leven, zoals men zegt. Maar als ik nog één laatste glas zou mogen drinken, dan maakt het me niet uit welke wijn het precies is. Dan wil ik dat doen met goede vrienden om me heen. Dan mag het zelfs een tafelwijntje zijn. Het gezelschap telt, de rest maakt niet uit.
