Het is een druk voorjaar voor Jaouad Alloul (37). Zijn boek De meisje, dat voortvloeide uit zijn gelijknamige theatervoorstelling, ligt net in de rekken, hij repeteert volop voor de opvoering van de familie-opera Kruistocht, en volgende maand weten we of ‘Because of You’, het nummer dat hij samen schreef met Gustaph, kon overtuigen op het Eurovisie Songfestival. De song gaat over aanvaarding, iets waar hij als Marokkaan met islamitische achtergrond die (ook) van mannen houdt wel een en ander over weet. Onder de naam JAOUAD bracht hij de song ‘I’m So Tired’ uit, dat het begin is van een groter werk waarin hij jazzmuziek, zijn queerness en Marokkaanse roots wil samenbrengen.
Van opleiding bent u chocolatier, hoe hebt u de sprong naar het podium gemaakt?
“Ik heb lange tijd in de horeca gewerkt. Voor mij was dat ook een soort van performen. Toen ik 22 was ben ik met drag begonnen. Ik zag een optreden van een dragqueen en herkende mezelf op de een of andere manier. Ergens was het een vlucht, maar ook een eerste besef dat ik écht op een podium wilde staan. Een vijftal jaar geleden heb ik dan deelgenomen aan een project van het Mestizo Arts Platform, waarbij je work in progress kon tonen aan mensen uit de sector. De reacties op mijn monoloog Zeemeermin, waarin ik vertel over de vragen waar ik als jongere mee worstelde, waren overweldigend positief. Voor mij was dat de bevestiging dat er misschien niet alleen een performer maar ook een maker in me zat. Ik dacht: oké, jij wilt dus een toekomst in het theater? Dan moet je het nu wel bloedserieus beginnen nemen.”
U was toen rond de 30, relatief laat om het te maken als artiest.
“Ik ben inderdaad een laatbloeier, maar tegelijk is het ook heel snel gegaan. Zeemeermin kreeg heel wat aandacht en ook mijn voorstelling De meisje is meteen beginnen boomen. Telkens ging er een nieuwe kamer voor mij open: eerst was ik alleen bezig met acteren en muziek, dan kwam er dans bij, plots was ik theatermaker en wat later kreeg ik ook de vraag om columns te schrijven of exposities in elkaar te steken. Als beginnend artiest ging het naar mijn zin nog lang niet snel genoeg. Maar wat ik vergat, was dat de mensen met wie ik sprak op hun beurt ook anderen aanspraken over mij. Dat is blijkbaar de essentie van netwerken: het resultaat zie je niet altijd onmiddellijk.”
Ik ben altijd geïnspireerd geweest door mensen die geen angst tonen om hun talent en kennis te delen.
Waarom raken zoveel mensen begeesterd door uw verhaal, denkt u?
“Ik denk dat mensen zich in mijn verhaal herkennen, al hebben ze niet hetzelfde meegemaakt als ik. Heel wat jongeren hebben óók moeilijke gesprekken met hun vader of zitten in een omgeving die hen niet ten volle zichzelf laat zijn. Eerlijk, ik heb heel wat op mijn bord gekregen. In ons gezin van acht ben ik de jongste, mijn mama is gestorven toen ik 15 was. Op mijn twintigste ben ik thuis weggegaan, omdat ik er tegen een muur botste. Anderen lijken kracht en energie te halen uit hoe ik toch een uitweg heb gevonden. ‘Ik ben niet wat mij overkomen is, ik ben wat ik kies te zijn.’ Dat citaat van Carl Jung vat het voor mij allemaal samen.”
Hebt u altijd zo positief in het leven gestaan?
“Je kunt niet hoog gaan als je niet eerst diep bent gegaan. Toen ik eind 20 was moest ik door een dal van angst en wanhoop: waarom gebeurt dit met mij? Maar op een bepaald moment heb ik ingezien dat ik rondjes aan het lopen was. Er zijn genoeg voorbeelden van mensen die geen evident leven hebben – een van mijn grootste idolen is Tina Turner – en die er desondanks het potentieel uit halen. Die gedachte heeft me erbovenop geholpen.”
Hebben precies die moeilijke bouwstenen uw carrière vormgegeven?
“Zo’n complex kruis van identiteiten geeft enerzijds een verscheurdheid, maar anderzijds ook het vermogen om de wereld vanuit een heel ander perspectief te zien. Ik ben blij dat ik de dingen heb meegemaakt die ik heb moeten meemaken. Nu zie ik dat als een rijkdom. Daarin heb ik een zekere mindfulness bereikt, met dank ook aan yoga en meditatie. Daaruit heb ik bijvoorbeeld geleerd om op een teleurstelling te reageren alsof het zo heeft moeten zijn. Toen ik 20 was kon ik weken wakker liggen van een gemiste aanbieding: wat heb ik fout gedaan? Waarom heb ik die job niet gekregen? Maar dat is energie- en tijdverspilling, weet ik nu. Je gedachten creëren je realiteit. Als ik mijn hoofd breek over dat soort vragen, verlies ik alleen maar creatieve energie. Die kan ik beter steken in dingen die ik wél kan veranderen. Daarin ben ik een echte krak geworden.”
Wie zijn vandaag uw voorbeelden?
“Ik ben altijd geïnspireerd geweest door mensen die geen angst tonen om hun talent en kennis te delen. Ze hebben me geleerd om mijn talent te zien als iets heel bijzonders en zelfs geprivilegieerd. Dat geloof in je eigen, unieke talent is volgens mij essentieel voor alle jonge starters.”
