Elke Van Hoof: “Als het tij verloopt, verzet men de bakens”

We leven in de ‘eeuw van de aanpassing’. Sinds de technologische revolutie staat aanpassing centraal: aan nieuwe technologische snufjes, aan de versnelling van het dagelijks leven en aan de veranderingen die deze vooruitgang op de werkvloer veroorzaakte. 

Als academicus, innovator en klinisch psycholoog ben ik elke dag bezig met het mentale effect van deze aanpassingen. De hamvraag voor mij: hoe kunnen we onszelf en anderen resistenter maken tegen de stress van de veranderingen en onszelf – ongeacht de context – de beste versie van onszelf laten zijn? 

En wat blijkt: aanpassing gebeurt niet op 1-2-3. We verzetten de bakens niet zomaar.

Ook tijdens de coronacrisis merkten we dat zowel het aanpassen als individu aan de wisselende maatregelen als het ons aanpassen als maatschappij aan virussen die zich niet laten controleren, moeizaam liep. Het gebrek aan keuzevrijheid, de onzekerheid en het gemis aan menselijke interactie eisten het afgelopen jaar hun tol. Nu we kunnen terugkeren naar ons normale leven, zal het mentale welzijn van de meerderheid van de bevolking snel verbeteren.

De coronacrisis heeft echter de sociale ongelijkheden versterkt. Er is een welzijnsongelijkheid ontstaan: zij die al een kwetsbaarheid vertoonden voor de pandemie zijn nog kwetsbaarder en kunnen niet zelfstandig herstellen. 

Elke Belg heeft enorme inspanningen geleverd om door de coronagolven te geraken. Ongeveer een op de vier Belgen staat vandaag in het ‘rood’. In sommige bevolkingsgroepen liggen de cijfers nog veel hoger. Denk aan adolescenten, mensen met al bestaande aandoeningen of met een lagere sociaal-economische status. Dat moeten we erkennen en aanpakken. 

Nu de pandemie hanteerbaar lijkt te worden, krijgen we al een volgende breuklijn voor de kiezen. Een oorlog, dicht bij huis. Dat vraagt opnieuw om aanpassing. En daar hebben sommigen hulp bij nodig. Het moedigste wat we kunnen doen is hulp vragen wanneer we zelf geen perspectief meer zien. Dat is een gedeelde verantwoordelijkheid. Het is aan ieder van ons om aan te geven dat het niet oké is. En het is belangrijk dat we onthouden: het is oké om niet oké te zijn. 

We hebben te lang de mensen die zich niet goed in hun vel voelen in een hoekje geduwd. Het is vijf ná twaalf. We moeten nu de aandacht leggen op sensibilisering, detectie, zelfredzaamheid en samen bouwen aan veerkracht. Thuis én op het werk!

Ik wil graag een oproep doen aan alle werkgevers: werk is zeer belangrijk voor het welbevinden. Gelukkige werknemers werken beter. Steek dus tijd in hun mentale welzijn, investeer in omscholing en in programma’s die werkhervatting mogelijk maken. Ook aan de werknemers doe ik graag een oproep: wees lief voor jezelf en voor je collega’s. Ga op tijd en stond genieten van de buitenlucht en zorg voor contact met elkaar.

En onthoud: ‘Als het tij verloopt, verzet men de bakens’ – maar die bakens verzetten is niet altijd gemakkelijk. De enige manier om ze te verzetten, is door afspraken te maken, samen.