innovatie
Business

Biomerkeridentificatie voor farma en biotech

29.03.2021
door Fokus Online

Een van de absolute gamechangers en innovaties in het genezen van ernstige ziektes of aandoeningen, is de tijdige opsporing van deze ziektebeelden. Hier valt dan ook nog heel wat terreinwinst te boeken. In realiteit zien we immers vaak dat ziekteveroorzakers zoals tumoren pas te laat worden opgespoord en een genezing hierdoor niet meer tot de mogelijkheden behoort. 

Signaalstoffen

Een manier om deze opsporingsfase te vervroegen en zo de kans op genezing te verhogen, is door bepaalde signaalstoffen te analyseren. Cellen, die de bouwstenen vormen van iedere levensvorm, zenden immers voortdurend signalen uit om te communiceren. Dit zijn dus eigenlijk “woorden” die ons iets kunnen zeggen over de staat van een bepaald lichaamsdeel. Deze signaalstoffen zijn onder meer kleine eiwitten of peptiden. Vanuit geneeskundig oogpunt een innovatie en potentieel zeer interessante klasse van biomoleculen. 

In kinderschoenen

Tegelijkertijd kunnen we niet anders dan vaststellen dat de ontwikkeling van medische toepassingen op basis van deze peptiden nog in zijn kinderschoenen staat. Dat vertelt ook Peter Verhaert, die hier zijn levenswerk van maakte. “Al tijdens mijn studies zag ik het geneeskundige potentieel van peptiden. Ik ben ervan overtuigd dat zieke cellen andere signalen uitzenden dan gezonde cellen.” 

Ziektebeelden van mensen

Verhaert begon zijn onderzoek naar deze signalen op hersenen van kakkerlakken. Met de bedoeling om zo snel als technologisch (en ethisch) mogelijk over te schakelen op ziektebeelden van mensen. In onze ziekenhuizen worden alle mogelijke ziektes immers pathologisch gedocumenteerd. Ze worden opgeslagen onder de vorm van in paraffine ingesloten weefselstukjes. Deze vormen een zeer belangrijke bron voor geneeskundig onderzoek, die volgens Verhaert vooralsnog onderbenut blijft. De rotsvaste overtuiging in het potentieel van dit peptidenonderzoek was de grondslag voor Verhaert zijn academisch-industriële carrière. Vanaf 2005 bouwde hij een lab uit aan de universiteit van Delft. Daar kon hij zich verder verdiepen in het lezen van peptiden. Hiervoor installeerde hij in het lab onder meer een reeks moderne massaspectrometers. Ze kunnen zeer nauwkeurig de moleculaire massa van biomoleculen meten.

innovatie

Andere domeinen

In 2016 besloot de TU Delft-afdeling waartoe Verhaert behoorde bij een faculteitsreorganisatie om zich in andere domeinen te gaan specialiseren. Het project van Verhaert paste niet meer in dit plaatje en beide actoren gingen uit elkaar. Bij zijn vertrek nam Verhaert wel nog een van zijn complexe toestellen mee naar België. Omdat hij dan in bezit was van zijn eigen massaspectrometer kon hij zijn onderzoek toch verderzetten en hieruit ontstond ProteoFormiX. De start-up werd in 2017 opgenomen als resident in JLABS, een wereldwijd netwerk van incubatoren dat onder de vlag van Johnson & Johnson Innovation beloftevolle ondernemingen ondersteunt om innovaties sneller bij de patiënt te krijgen.

Uitdagingen

Bij de verdere ontwikkeling en innovatie van ProteoFormiX dienden nog een hele reeks uitdagingen te worden overwonnen. Want hoewel weinigen lijken te twijfelen aan het potentieel van deze geneeskundige toepassingen, stelden velen de haalbaarheid van de vooropgestelde methode in vraag. Die lijkt immers te botsen op de limieten van wat er vandaag technologisch mogelijk is. “De wetenschappelijke literatuur vermeldt dat analyse van peptiden uit weefsel dat in paraffine werd ingebed eigenlijk onmogelijk is. Omdat het klassieke fixatie- en inbeddingsproces een set stappen bevat die beschouwd worden als nefast voor de integriteit van de meerderheid der peptiden. Volgens mij is dit een verkeerde conclusie. Het toont niet aan dat dergelijke analyses niet kunnen. Maar enkel dat ze op een verkeerde manier gebeuren”, verduidelijkt Verhaert. Zijn wijzigingen aan de literatuurmethode vormden de basis van een patentaanvraag die ‘massaspectrometrische histochemie (MSHC)’ beschermt, die de core technology van ProteoFormiX vormt.

Al tijdens mijn studies zag ik het geneeskundige potentieel van peptiden. Ik ben ervan overtuigd dat zieke cellen andere signalen uitzenden dan gezonde cellen.

Filteren van overtollige data

Bij de zeer nauwkeurige en vereiste MSHC-metingen van de geviseerde signaalpeptiden worden echter ook heel wat irrelevante (bio)moleculen en achtergrondruis waargenomen. Daarom is het cruciaal om de overtollige data weg te kunnen filteren. Dat verklaart ook meteen waarom Verhaert met de hulp van een talentvolle bioinformatica-postdoc momenteel vooral bezig is met de ontwikkeling van algoritmes die ervoor moeten zorgen dat de signaalpeptiden uit de ruwe MSHC-data zichtbaar worden. 

Steun door VLAIO

Sinds juli 2020 wordt ProteoFormiX gesteund door VLAIO, waarmee de noodzakelijke vervollediging van de MSHC-set-up kon worden gerealiseerd. Nu zijn apparaat letterlijk 24/7 moleculaire plaatjes schiet van diverse weefsels uit gespecialiseerde oncologische centra van Vlaamse klinieken en uit wereldberoemde centra voor hersenonderzoek en neurodegeneratieve ziektes, ziet Verhaert de interesse en innovatie in ProteoFormiX snel toenemen. Niet enkel bij verschillende Vlaamse ziekenhuizen. Maar ook bij nationale en internationale onderzoeksinstellingen die aan de biomedische uitdagingen van het moment werken, inclusief biotechbedrijven en big pharma.

Symbolisch verhaal

Het vormt een symbolisch verhaal voor innovatief ondernemerschap, dat hoe dan ook bol staat van onverwachte wendingen, tegenslagen of teleurstellingen. “Het uiteindelijke overwinnen van deze uitdagingen en innovatie geeft ontzettend veel voldoening”, vertelt Verhaert. “Innoveren is een kwestie van werken aan en blijven geloven in je overtuigingen. Niet ondanks je tegenslagen, maar net dankzij. Daarom ben ik ook zo trots op waar ProteoFormiX vandaag staat, en doet het deugd om te zien dat onze eerste resultaten zo enthousiast onthaald worden.” 

Vorig artikel
Volgend artikel